Έλα παππού να σου δείξω τα αμπελοχώραφα σου … (Τοπογραφικά και Ιστορικά Στοιχεία)

   Το Σοποτό βρίσκεται γύρω στα 32χλμ νοτιοδυτικά των Καλαβρύτων, στο δημόσιο δρόμο των Καλαβρύτων – Πύργου, σε υψόμετρο 930 μέτρων και στους πρόποδες του βουνού Τάρταρης, που είναι η τελευταία παραφυάδα του Ερύμανθου. Η κορυφογραμμή του Τάρταρη έχει μήκος 1500 έως 2000 μέτρα. Το βορινό ψηλότερο σημείο της λέγεται Κάστρο και το νότιο Γυμνό. Η προς το Σοποτό πλαγιά του Τάρταρη είναι κατάφυτη από δένδρα γαύρου, σφένδαμου, μελιού, πουρναριού, καστανιάς που αποτελούν το δάσος με σπάνια ομορφιά και φαντάζει σαν ζωγραφικός πίνακας πάνω στο χωριό. Στο κέντρο της πλαγιάς του Τάρταρη αρχίζει ένας μακρύς λόφος , αντέρεισμα, που καταβαίνει προς το χωριό. Σε μια από τις κορυφές στη θέση Διασελάκι βρίσκεται το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Δυτικότερα είναι χτισμένη η εκκλησία των Ταξιαρχών. Πιο κάτω βρίσκεται η κεντρική εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπου είναι το κέντρο του χωριού και η αγορά του.  Δυτικά είναι η εκκλησία της Μεταμορφώσεως και σε ίση απόσταση δυτικότερα τελειώνει ο λόφος. Στο σημείο αυτό αρχίζει μια μικρή κοιλάδα, φυτεμένη κάποτε με αμπέλια , εξ’ού και το όνομα της Αμπελάκια. Έχει σχήμα τριγώνου όπου στην κορυφή του ενώνονται οι δύο δρόμοι , που ξεκινούν από τους δύο μαχαλάδες του χωριού και τα δύο λαγκάδια (χείμαρροι) που είναι δίπλα τους. 

    Από το ύψος περίπου του εξωκκλησιού των Ταξιαρχών και προς τα κάτω απλώνεται το χωριό με δύο συνοικίες.  Η μια, της Ευαγγελίστριας, απλώνεται στην νότια ράχη του λόφου έως τη νότια πλευρά της κοιλάδας. Στα δυτικά από την κοιλάδα μέχρι το τέλος του λόφου η συνοικία του Αγίου Γεωργίου. Στα βόρεια του χωριού υψώνεται το βουνό Άνω και Κάτω Μπουρνιάς. Στην πλαγιαστή κορυφή του Κάτω Μπουρνιά βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου και στην ψηλότερη κορυφή του Άνω Μπουρνιά η από χρόνια εγκαταλειμμένη εκκλησία του Αγ. Γεωργίου . Στα νότια του χωριού είναι το βουνό Γαύρο Καστανιώτικη Σπηλιά. Στο σημείο επαφής με τον Τάρταρη, ακριβώς στον αυχένα, βρίσκεται η εκκλησία της Αγ. Βαρβάρας.

    Ελάτε μαζί μου να κάνουμε μια βόλτα μέσα στο χωριό: ακριβώς στα όρια Αγριδίου και Σοποτού βρίσκεται το πρώτο κτίσματα στα δυτικά του χωριού και αυτό είναι το σπίτι και ο μύλος του Λούκου. Στο σημείο αυτό περνάει ο παλαιός δρόμος της δυτικής εισόδου του χωριού. Ακολουθώντας το δρόμο λίγα μέτρα από τον μύλο βρίσκεται το εξωκκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, χτισμένο πάνω σε μια από τις πολλές συνεχόμενες πηγές που υπάρχουν εκεί κι έχουν την ονομασία, αυτές και η περιοχή « Λιβάδι». Την πηγή αναφέρει και ο Άγγλος περιηγητής W.M. Leake, όπου επισκέφτηκε το Σοποτό το 1805. Προχωρώντας ανατολικά, προς το Σοποτό δεξιά μας έχουμε την τοποθεσία Κακκαβός, όπου παλαιότερα φύτευαν αμπέλια. Λίγο ανατολικότερα δεξιά μας είναι η τοποθεσία Καλογερική Φυτεία και το βουνό που λέγεται Μοναστήρι της Φανερωμένης, επειδή στην πλαγιά του είναι το παλιό μοναστήρι της Παναγίας της Φανερωμένης με ψηλότερη κορυφή της Μαραθιές, ενώ λίγο πιο πέρα δεσπόζει το νεόκτιστο εκκλησάκι Αγ. Χαράλαμπος.

   Προχωρώντας θα συναντήσουμε τα πρώτα σπίτια της συνοικίας της Ευαγγελίστριας, αριστερά μας του Νίρου και των Σοφιανοπουλέων και δεξιά μας του Τσάτα, Πριν φτάσουμε στο πρώτο γεφύρι, έχουμε αριστερά μας την γειτονιά που λέγεται Γούβα με τον ιστορικό Πύργο των Σοφιανοπουλέων στο κέντρο της. Ενώ στο βάθος δεσπόζει το Γυμνάσιο Αροανίας ή «Αστική». Το πρώτο γεφύρι που συναντούμε  λέγεται το γεφύρι της Γούβας. Δεξιά μας στην άκρη του χωριού βρίσκεται το νεκροταφείο των Αγίων Αναργύρων με το προσκυνητάρι που κοσμείτε από την ψηφιδωτή αναπαράσταση τους και την πέτρινη βρύση στην είσοδο για να ξαποσταίνουν οι πενθούντες. Ενώ πιο πάνω μέσα στο δάσος της Κουτσουμούλας βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Παύλου, αφιερωμένη στον Νεομάρτυρα Παύλου εκ Σοποτού, Πολιούχος Τριπόλεως και ένα γήπεδο καλαθοσφαίρισης. Ακολουθώντας τον δρόμο φθάνουμε στο γεφύρι του Πολύμερου, όπως λέγεται από το παρακείμενο σπίτι του Πολυμερόπουλου και εκεί συναντούμε ένα δεύτερο προσκυνητάρι αφιερωμένο στην Αγ. Βαρβάρα. Είκοσι μέτρα από το γεφύρι μέσα στο ρέμα είναι η Τσακιρέικη βρύση, όπου ανακατασκευάστηκε το έτος 1968, στην μνήμη του Ανδρέα Κωνσταντινόπουλου, ωραιότατη, με λαξευτές πέτρες από την κατεδάφιση των καμπαναριών της Ευαγγελίστριας. Πίσω ακριβώς από την βρύση ήταν ο Πύργος Συρίνη όπως λέγονταν από το όνομα του τελευταίου ενοίκου. Ανατολικότερα από το Τσακιρέικο γεφύρι βρίσκουμε περίπου στα 120μ τη βρύση Ραμαντάνη που το νερό της είναι από το πιο κρυστάλλινο του χωριού. Η βρύση αυτή ανακατασκευάστηκε το 1970 στην μνήμη του Ιων. Αριστ. Σοφιανόπουλου, ίσης μεγαλοπρέπειας και ομορφιάς όπως και η Τσακιρέικη. Ψηλότερα βρίσκεται η πηγή Κεφαλόβρυσο, απ’ όπου τροφοδοτείται το υδραγωγείο του χωριού που έγινε το 1966. Στην συνέχεια μπαίνουμε στην κεντρική αγορά του Σοποτού με το κλασικό παντοπωλείο, το ταχυδρομείο, το ιατρείο, το ειρηνοδικείο, το παραδοσιακά καφενεδάκια. Στην κεντρική πέτρινη πλατεία του χωριού δεσπόζει η εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Δροσιά με την πλούσια σκιά τους προσφέρουν δύο μεγάλα πλατάνια, ενώ ο ήχος από το γάργαρο νερό της πέτρινης βρύσης της πλατείας ξεδιψά τους αποσταμένους επισκέπτες. Λίγα μέτρα πιο δίπλα βρίσκονται οι προτομές δύο Σοποτινών που ξεχώρισαν για το κοινωνικό τους έργο. Η προτομή του Ευάγγελου Παπανούτσου παιδαγωγού, φιλόσοφου και δοκιμιογράφου του 20ου αιώνα και του Ιωάννη Σοφιανόπουλου που τέλεσε υπουργός Εξωτερικών, Τύπου και Πληροφοριών στην κυβέρνηση Σοφούλη. Το τοπίο συμπληρώνει το πέτρινο Δημοτικό σχολείο με την παιδική χαρά, στις μέρες μας λειτουργεί ως  Κέντρο Νεότητας. Κάτω από την πλατεία αριστερά μας στο βάθος βρίσκεται η εκκλησία της Μεταμορφώσεως της Σωτήρος και το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Δίπλα από τον κεντρικό δρόμο, διαφαίνεται το παλιό ξενοδοχείο του χωριού, το αστυνομικό τμήμα και το συμβολαιογραφείο. Προχωρώντας συναντούμε τα πρώτα σπίτια του Αγίου Γεωργίου και τον νεόκτιστο μεγαλοπρεπή πέτρινο ναό του Αγ. Παύλου εκ Σοποτού, δωρεά του Ι.Αναγνωστόπουλου. Πιο πέρα συναντούμε δεξιά μας το μαρμάρινο μνημείο Ηρώων και την βρύση Ακόνι, που μπορεί να θεωρηθεί αντίστοιχη της βρύσης Βαγενίτη της άλλης συνοικίας (και οι δύο συνοικίες έχουν ισάριθμες πέτρινες βρύσες) . Λιγότερο από 100 μέτρα πιο πέρα είναι οι γέφυρες του Αγ. Γεωργίου. Αριστερά του δρόμου είναι η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου με τον γέρικο πλάτανο στο μπροστινό προαύλιο που παλαιότερα στα δυνατά του κλαριά φιλοξενούσε το καμπαναριό του ναού. Στο πίσω προαύλιο βρίσκεται , ίσως, το μεγαλύτερο της Ελλάδας κυπαρίσσι. Δίπλα στις δυο γέφυρες είναι η βρύση του Αγίου Γεωργίου στην οποία βρίσκεται εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα που αναγράφει: «Ανεκαινίσθη, δι’εξόδων του πανοσιωτάτου εν ιερομονάχοις κυρίου Γαλακτίωνος υιού του ποτέ Νικολάου Γιαννακόπουλου, συνανεκαινίσθησαν παρ’αυτού και αι δεξιού δύο γέφυραι, εις μνημόσυνον των γονέων του και ψυχικήν των σωτηρίαν, έτει 1721 Αυγούστου Α’».  Απέναντι βρίσκεται ο φιλόξενος παραδοσιακός ξενώνας του Σοποτού, πρόκειται για το ανακαινισμένο κτήριο της Ελληνικής Σχολής Σοποτού που ιδρύθηκε το 1796 κληροδότημα του εμπόρου Αθανάσιου Τσίπρα, ενώ δίπλα βρίσκεται το διατηρητέο Αρχοντικό του Ντίνου. Πάνω από την εκκλησία του Αγ. Γεωργίου βρίσκεται η βρύση Καλογερόγιαννη,  που πήρε το όνομα της από τον ένοικο του διπλανού σπιτιού. Ενώ ανατολικότερα είναι η βρύση του Σοφού. Προχωρώντας ακόμα γύρω στα 120μ φτάνουμε στην πηγή Καρμογιάννη που το νερό της είναι το πιο κρύο του χωριού και τροφοδοτεί το υδραγωγείο αυτής της συνοικίας. Πριν το τέλος της συνοικίας του Αγ.Γεωργίου βρίσκεται το νεκροταφείο των Αγίων Θεοδώρων, πιο πάνω η εκκλησία του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου, η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, η Μονή των Αγίων Θεοδώρων και στην ψηλότερη κορυφή του Τάρταρη το παλαιό Ενετικό Κάστρο και τα ερείπια μιας παλαιάς εκκλησίας της Αναλήψεως. Στο τέλος της συνοικίας του Άη Γιώργη δίπλα σε έναν μεγάλο βράχο που ξαπλώνουν τις καλοκαιρινές βραδιές τα παιδιά για να αγναντεύουν τ’άστρα και την αυγουστιάτικη πανσέληνο βρίσκεται η τελευταία πέτρινη βρύση εις μνήμη του ζωγράφου Κ. Φάσσου δωρεά της γνωστής τραγουδίστριας και συγγραφέας Γιοβάννας Φάσσου-Καλπαξή.

                                                               (Πηγές: Το Σοποτό, Δ. Κίτσος)